Nu dan, jouw twee zonen, die bij jou in het land Egypte geboren zijn voordat ik bij je in Egypte kwam, zijn van mij; Efraïm en Manasse zijn van mij, net als Ruben en Simeon.
Maar je nakomelingen die je na hen zult verwekken, zullen van jou zijn. Bij het ontvangen van hun erfelijk bezit zullen zij onder de naam van hun broers gerekend worden.
Wat mij betreft, toen ik uit Paddan kwam, is Rachel onderweg in het land Kanaän onder mijn ogen gestorven, terwijl het nog maar een kleine afstand was om bij Efrath te komen. Ik heb haar daar begraven, langs de weg naar Efrath, het tegenwoordige Bethlehem.
Toen zag Israël de zonen van Jozef en zei: Wie zijn dat?
Jozef zei tegen zijn vader: Dat zijn mijn zonen, die God mij hier gegeven heeft. En hij zei: Breng hen toch bij mij, dan zal ik hen zegenen.
De ogen van Israël waren echter zwak van ouderdom; hij kon niet goed meer zien. Hij liet hen dichter bij zich komen; toen kuste hij hen en omhelsde hen.
En Israël zei tegen Jozef: Ik had niet gedacht je gezicht ooit nog te zien, maar zie, God heeft mij zelfs je nageslacht laten zien.
Toen liet Jozef hen bij Jakobs knieën weggaan, en hij boog zich met zijn gezicht ter aarde.
Daarna nam Jozef hen beiden: Efraïm aan zijn rechterhand – voor Israël was dat links – en Manasse aan zijn linkerhand – voor Israël was dat rechts. Zo liet hij hen dichter bij hem komen.
Maar Israël stak zijn rechterhand uit en legde die op het hoofd van Efraïm, hoewel deze de jongste was, en hij legde zijn linkerhand op het hoofd van Manasse. Hij kruiste zijn handen, hoewel Manasse de eerstgeborene was.
En hij zegende Jozef en zei: De God voor Wiens aangezicht mijn vaderen, Abraham en Izak, gewandeld hebben, de God Die mij als herder geleid heeft, mijn leven lang tot op deze dag, de Engel, Die mij verlost heeft van al het kwaad, zegene deze jongens,
zodat door hen mijn naam genoemd zal blijven, en de naam van mijn vaderen Abraham en Izak en zij in het midden van het land in menigte zullen toenemen.
Toen Jozef zag dat zijn vader zijn rechterhand op het hoofd van Efraïm legde, was dat kwalijk in zijn ogen. Daarom greep hij de hand van zijn vader om die te verleggen van het hoofd van Efraïm naar het hoofd van Manasse.
Jozef zei tegen zijn vader: Niet zó, mijn vader, want dit is de eerstgeborene. Leg uw rechterhand op zijn hoofd.
Maar zijn vader weigerde het en zei: Ik weet het, mijn zoon, ik weet het. Ook hij zal tot een volk worden, ook hij zal aanzien krijgen; maar toch zal zijn jongste broer meer aanzien krijgen dan hij, en zijn nageslacht zal tot een grote menigte van volken worden.
– Genesis 48:5-19
In het Toragedeelte van deze week lezen we over de adoptie van Efraïm en Manasse. Het is een interessante gebeurtenis die de 12 stammen van Israël compleet maakt. De stammen worden op verschillende manieren geteld. Soms wordt Jozef meegerekend, andere keren worden Efraïm en Manasse meegerekend en Jozef niet. Door de adoptie van Efraïm en Manasse zijn er nu eigenlijk 14 kinderen van Israël. Daarvan worden er slechts 12 meegenomen bij de tellingen van de kinderen van Israël in de Tenach.
Hoewel Efraïm niet de eerstgeborene is, krijgt hij de erfenis van de eerstgeborene. Jozef had voorspeld dat Efraïm belangrijk zou worden. We zien dat werkelijkheid worden bij de vorming van het noordelijk koninkrijk. Toen werd Jerobeam, een Efraïmiet, de eerste koning. Het noordelijk koninkrijk werd later door Assyrië veroverd en iedereen die in Efraïm woonde, werd in ballingschap weggevoerd.
De Midrasj legt uit dat Efraïm en zijn stam eerder uit Egypte probeerden te vluchten dan Mozes. Omdat ze wilden uittrekken zonder de hulp en zegen van HaSjem, mislukte die poging volledig. Het grootste deel van de stam Efraïm stierf in de woestijn toen ze wilden vluchten voor de farao. Men legt dan ook uit dat de droge beenderen in het visioen van Ezechiël de stoffelijke overschotten zijn van de stam Efraïm in de woestijn. Daarom telde de stam Efraïm in de Sinaï veel minder mensen dan de andere stammen. Toch groeide de stam van Efraïm in macht en in aantal en kregen ze gezag, zoals Jozef had voorspeld.
Sjabbat sjalom.