Deze week beginnen we de Toracyclus opnieuw bij parasjat Bereesjiet. Het begint met de schepping van de hemelen (sjamajiem) en de aarde (ha’arèts). In het verhaal staan 4 van de 5 afzonderlijke termen die vertaald worden met geest of ziel.
In Genesis 1:2 staat ‘Roeach Èlohiem’ – in de Nederlandse Bijbel staat ‘Geest van God’. In Genesis 1:24 staan ‘nèfèsj’ en ‘chaja’. Beide termen worden vertaald als ‘levende wezens’. In Genesis 1:30 wordt ‘nèfèsj chaja’ vertaald als ‘waarin leven is’. En in Genesis 2:7 staat dat G-d ‘niesjmat chajiem’ in de neusgaten van de mens blies. Dat wordt vertaald met ‘levend wezen’.
Deze 4 termen –nèfèsj, roeach, nesjama en chaja- duiden allemaal op iets anders. Het is niet goed te vertalen in het Nederlands, maar ook niet in een andere Germaanse of Romaanse taal. De Wijzen hebben deze termen, die in de hele Tanach voorkomen, bestudeerd en legden de verschillen uit. Nèfèsj bestaat in tijd en ruimte. Nesjama en chaja bestaan buiten tijd en ruimte. Roeach bestaat buiten tijd en ruimte maar is een brug naar tijd en ruimte.
In deze parasja zien we de beschrijving van wat buiten tijd en ruimte geschapen wordt: de hemelen, en wat binnen tijd en ruimte geschapen wordt: de aarde. Het is heel belangrijk dat we het verschil zien tussen de scheppingsverhalen van deze twee afzonderlijke terreinen. Als we niet letten op deze verschillen, gaan we grote delen van de Schrift, zowel uit het Oude Testament als uit het Nieuwe Testament, verkeerd begrijpen en verkeerd interpreteren. Datgene wat in de hemelen is (er zijn meerdere hemelen; daarom staat dit woord in het meervoud), bestaat niet op aarde; bestaat niet binnen tijd en ruimte. Als we Bijbelverhalen in een verkeerde omgeving gaan plaatsen, zullen we niet begrijpen wat HaSjem ons ermee wil leren. Als we verhalen die binnen tijd en ruimte plaatsvinden, buiten tijd en ruimte plaatsen, zullen we niet begrijpen wat HaSjem ons ermee wil leren.
Eén van de vele belangrijke lessen van deze parasja is dat de mens een wezen is dat zowel buiten tijd en ruimte als in tijd en ruimte bestaat. Vaak proberen we ons bestaan buiten tijd en ruimte uit te leggen met het woord ‘ziel’. Maar, zoals we in de Tora en in deze parsje zien, is dit een enorme simplificatie van de indrukwekkende, mooie creatie die HaSjem heeft gemaakt. Als we zeggen dat bepaalde zaken met betrekking tot de Schrift geestelijk zijn, of van de geest zijn, zijn we helemaal niet nauwkeurig met onze bewoording. Dit leidt tot vele misverstanden. Als we studeren, moeten we proberen om de juiste termen te gebruiken. Als we een algemene term zoals geestelijk gebruiken, wat bedoelen we dan precies? Hebben we het over roeach? Of over nesjama? Of bedoelen we chaja? Als we de juiste termen gebruiken, zal dat ons helpen in de onderlinge communicatie, zowel met anderen binnen het lichaam van de Messias, als met ongelovigen. Als we niet nauwkeurig zijn met ons woordkeuze, zullen er misverstanden en verwarring ontstaan. Het is zoals Rebbetsien Roni zegt: “verkeerde woordkeuze betekent verkeerde theologie”.
Sjabbat sjalom!
