“Maar de persoon die iets met opgeheven hand doet, van de ingezetenen of van de vreemdelingen, die lastert ADONAI: die persoon moet uit het midden van zijn volk uitgeroeid worden, want hij heeft het woord van ADONAI veracht en Zijn gebod verbroken. Die persoon moet beslist uitgeroeid worden, zijn ongerechtigheid is op hem. Toen de Israëlieten in de woestijn waren, troffen zij een man aan die hout sprokkelde op de sabbatdag. En zij die hem aantroffen terwijl hij hout sprokkelde, brachten hem naar Mozes en naar Aäron, en naar heel de gemeenschap. Zij namen hem in hechtenis, want er was nog geen beslissing genomen wat met hem gedaan moest worden. Toen zei ADONAI tegen Mozes: Die man moet zeker gedood worden. Heel de gemeenschap moet hem met stenen stenigen buiten het kamp. Toen bracht heel de gemeenschap hem weg tot buiten het kamp, en zij stenigden hem met stenen, zodat hij stierf, zoals ADONAI Mozes geboden had.”
Numeri 15:30-36
In de Parasja van deze week staat een kort, maar zeer belangrijk verhaal uit de Tora over een man die hout aan het sprokkelen is op Sjabbat. Het verhaal laat het belang zien van vergelijkbare concepten in de Tora.
Vlak voor het verhaal van het hout sprokkelen op Sjabbat, waarschuwt HaSjem ons voor de gevolgen van zonde “met opgeheven hand”. Dat is een zonde die iemand met opzet doet en die aanstootgevend is; een zonde waarmee de persoon HaSjem wil bespotten. Het is een zonde waarmee de persoon in kwestie wil laten zien dat de mitzwot van HaSjem geen waarde hebben. De dader daagt daarmee anderen uit om de mitzwot ook te negeren, of zelfs te overtreden.
De straf voor deze zonde ‘met opgeheven hand’ is dat je uitgeroeid moet worden (het woord staat er twee keer om het te benadrukken). Wat betekent het om uitgeroeid te worden? In de conclusie van het verhaal van het hout sprokkelen op Sjabbat vinden we het antwoord: Uiteindelijk betekent uitgeroeid worden dat je ter dood wordt gebracht.
Volgens Rasjie is het incident met het hout sprokkelen een voorbeeld van een opzettelijke zonde. Degene die hout aan het sprokkelen was, had dan ook een waarschuwing gehad ermee te stoppen. Hij ging echter gewoon door. Daarom is deze zonde ‘opzettelijk’. Het sprokkelen van hout was niet een onbewuste overtreding, het was geen misverstand, het was aanstootgevend. Daarom moest deze houtsprokkelaar worden afgesneden van het volk.
Betekent afgesneden worden van het volk echt dat je moet worden gedood? Echt? Krijg je de doodstraf voor het overtreden van de Sjabbat? Mosje Rabbeenoe brengt het incident voor HaSjem en HaSjem bevestigt dat de man ter dood moet worden gebracht. Dat is de echte betekenis van afgesneden worden van het volk.
In dit verhaal vinden we een interessante vraag. De kinderen van Israël ontdekten dat iemand op Sjabbat aan het hout sprokkelen was. Waarom was dat een probleem? Het was de kinderen van Israël verboden om te werken op Sjabbat. Voor dit incident staat echter nergens in de Tora dat hout sprokkelen niet mag op Sjabbat. Hoe wisten ze dat hout sprokkelen op Sjabbat een overtreding van de Tora was? Hoe kwamen ze daarbij? Hoe kunnen de kinderen van Israël dit hebben geweten voorafgaand aan het incident met het hout sprokkelen?
Het antwoord is dat dit een voorbeeld is van het bestaan van een Mondelinge Wet. Het is de verantwoordelijkheid van de kinderen van Israël om te begrijpen en te interpreteren wat geldt als werk op Sjabbat.. De kinderen van Israël besloten dat het sprokkelen van hout op Sjabbat werk is. Ze wisten dit en begrepen dit en ook degene die hout sprokkelde wist dit. Ook daarom valt het verhaal van de houtsprokkelaar onder het gebod van ‘opzettelijke’ zonde. Israël interpreteerde dat het sprokkelen van hout onder het verbod van werk op de Sjabbat valt. Als Mosjè Rabbeenoe dit incident voor HaSjem brengt, bevestigt HaSjem de interpretatie van Israël en hun uitleg van de Tora. HaSjem gaf Israël de taak om de Tora te interpreteren en HaSjem bevestigt de interpretatie van de Tora door Israël.
