כֹּֽה־אָמַ֞ר יְהֹוָ֣ה צְבָא֗וֹת צ֣וֹם הָֽרְבִיעִ֡י וְצ֣וֹם הַֽחֲמִישִׁי֩ וְצ֨וֹם הַשְּׁבִיעִ֜י וְצ֣וֹם הָֽעֲשִׂירִ֗י יִֽהְיֶ֚ה לְבֵית־יְהוּדָה֙ לְשָׂשׂ֣וֹן וּלְשִׂמְחָ֔ה וּֽלְמֹֽעֲדִ֖ים טוֹבִ֑ים וְהָֽאֱמֶ֥ת וְהַשָּׁל֖וֹם אֱהָֽבוּ:
Zo zegt de HEERE van de legermachten: Het vasten in de vierde, het vasten in de vijfde, het vasten in de zevende en het vasten in de tiende (maand), zal voor het huis van Juda worden tot vreugde, tot blijdschap en tot vreugdevolle feestdagen. Heb dan de waarheid en de vrede lief!
Zacharia 8:19
In Jeremia 40-41 en in 2 Koningen 25 wordt het verhaal van Gedalia verteld. Na de verwoesting van Salomo’s Tempel, werd 90% van het Joodse volk naar Babylon weggevoerd. Zo’n 10% bleef verspreid in en rond Judea en op het omliggende platteland wonen.
Nebukadnezar stelde, naar zijn gewoonte, een algemene leider aan die het veroverde land moest besturen, en het land –als deel van het Babylonische Rijk- weer productief moest maken. De leider die Nebukadnezar aanstelde, was Gedalja.
Het overblijfsel dat verspreid in en rond Judea woonde, sloot zich aan bij Gedalja. De mogelijkheid bood zich aan, dat het Joodse land kon blijven bestaan – zelfs al zou het deel blijven van het Babylonische Rijk. Onder Gedalja’s bestuur kon het land zich herstellen, kon Jeruzalem herbouwd worden en kon de wederopbouw van de Tempel beginnen.
Maar politieke jaloersheid overheerste in het land. Isjmaël kwam en vermoordde Gedalja op Rosj haSjana. Nebukadnezar had er genoeg van en de kans op Joods zelfbestuur in het land verdween. Jeremia en het overblijfsel vluchtten naar Egypte.
Deze tragische gebeurtenis wordt met een klein vasten herdacht. De Ansjee Kenèsèt haGedola (de Mannen van de Grote Vergadering) begonnen daarmee. Het vasten werd ingesteld voor de derde Tiesjree in plaats van de eerste Tiesjree, zodat er geen rouw en verdriet op Rosj haSjana zou zijn. Dit vasten heet ‘het vasten van de zevende maand’. Het is ook algemeen bekend als ‘het vasten van Gedalja’. Het is één van de kleine vastendagen die in Zacharia 8:19 staat en nog steeds houden we ons eraan. Op kleine vastendagen eet en drink je niet van zonsopgang tot zonsondergang. Dit jaar vasten we op maandag 21 september. We rouwen om de gemiste kans; een kans die verdween door sienat chienam (ongegronde haat). Helaas is ongegronde haat nog steeds een probleem. Tijdens de Ontzagwekkende Dagen moeten we onze harten doorzoeken en onszelf reinigen van ongegronde haat. We doen dit ter nagedachtenis van Gedalja en we doen het zo goed mogelijk.
Sjabbat sjalom en leSjana Tova.
